Κωδικός Μαθήματος: 6239
Διδάσκων καθηγητής: Ρόμπερτ Μέλλον, Καθηγητής
Μάθημα: Επιλεγόμενο
Εξάμηνο:  Χειμερινό
Προαπαιτούμενα: Ανάλυση της Συμπεριφοράς I - Συμβουλεύεται επίσης και η ολοκλήρωση του μαθήματος Ανάλυση της Συμπεριφοράς II
Προτεινόμενο διδακτικό σύγγραμα:
Βιβλίο [41959738]: Ψυχολογία της συμπεριφοράς, Ρόμπερτ Μέλλον

Στο τρίτο αυτό μάθημα. ολοκληρώνεται η εισαγωγή στις βασικές αρχές καθορισμού συμπεριφοράς και δίνεται έμφαση στην εφαρμογή αυτών των αρχών στην επιστημονική ερμηνεία της προέλευσης των φαινομένων που περιγράφονται ως «ψυχοπαθολογικά». Στη συμπεριφοριστική άποψη, τα φαινόμενα της ψυχοπαθολογίας μπορεί να είναι ανεπιθύμητα, όμως δεν αποτελούν ανωμαλίες· οι συμπεριφορές που χαρακτηρίζουν τις ψυχολογικές διαταραχές δεν είναι «εκτός ελέγχου», αλλά καθορίζονται σύμφωνα με τις ίδιες αρχές πειραματικής προέλευσης που περιγράφουν ωφέλιμα τον καθορισμό της λεγόμενης «υγιούς» συμπεριφοράς. Ως παραδείγματα, ο καθορισμός των βίαιων και «μαζοχιστικών» δράσεων, καθώς επίσης και οι λεγόμενοι «μηχανισμοί άμυνας» (π.χ. «άρνηση», «προβολή») περιγράφονται ως μη επιθυμητές προσαρμογές στην κοινωνική χρήση της τιμωρίας και των απειλών  τιμωρίας για τον έλεγχο της συμπεριφοράς των άλλων. Στη συνέχεια αναλύονται οι λεγόμενες «γνωστικές λειτουργίες», όπως η μίμηση προτύπου, η λύση προβλημάτων, η μνήμη και η λήθη, η τήρηση κανόνων και ο συλλογισμός. Ενώ οι «δυσλειτουργίες» στα ρεπερτόρια  αυτά φέρονται σαν να είναι αιτίες της ψυχοπαθολογίας, η προέλευση των ίδιων αυτών γνωστικών δυσλειτουργιών συνήθως παραμένει χωρίς αιτιολογία. Στο μάθημα παρουσιάζεται η απόδειξη ότι τα μη επιθυμητά επίπεδα των γνωστικών αυτών λειτουργιών καθορίζονται μέσω της μακροπρόθεσμης αλληλεπίδρασης του ατόμου με τα γεγονότα της ζωής του, είδος αιτιολογίας που διευκολύνει την αποτελεσματική παρέμβαση.

Θεματικές ενότητες:

• Η συμπεριφοριστική θεώρηση των φαινομένων της «ψυχοπαθολογίας».
• Η λεγόμενη «μαθημένη ανικανότητα». Παθολογία ή μη επιθυμητή προσαρμογή;
• Η συμπτωματική αρνητική ενίσχυση ως πηγή «δυσλειτουργικών» ερμηνειών και αντιλήψεων.
• Η τιμωρία ως παρωθητική διαδικασία και ο καθορισμός των βίαιων δράσεων
• Μαζοχισμός, καταστροφολογία και κατάθλιψη: Ο καθορισμός της θετικά ενισχυτικής δύναμης των επώδυνων ερεθισμάτων.
• Οι «μηχανισμοί άμυνας»: η θεμελίωση της αρνητικά ενισχυτικής δύναμης των «απαγορευμένων» μορφών δράσης.
• Οι «μηχανισμοί άμυνας»: η θεμελίωση της θετικά ενισχυτικής δύναμης των «επιτρεπόμενων» μορφών δράσης στο πλαίσιο της τιμωρίας.
• Η αντιμετώπιση των επιδράσεων της τιμωρίας και της αρνητικής ενίσχυσης στην ψυχοθεραπεία.
• «Γνωστικές λειτουργίες»: Η συντελεστική διάκριση υπό όρους.
• Η γενικευμένη αντιστοίχιση ερεθισμάτων με καθυστέρηση, η «μνήμη» και οι διαταραχές της.
• Το ενδελεχές διακριτικό ρεπερτόριο: Η γενικευμένη μίμηση, και αντίθεση προτύπου και ο ρόλος τους στην ψυχοπαθολογία και στην ψυχοθεραπεία.
• Ο καθορισμός της λύσης προβλημάτων και ο ρόλος της στην ψυχοπαθολογία και στην ψυχοθεραπεία.
• Ο καθορισμός της παραγωγής και της τήρησης κανόνων και οι ρόλοι τους στην ψυχοπαθολογία και στην ψυχοθεραπεία.
• Ο συλλογισμός και οι αναδυόμενες συντελεστικές διακρίσεις: Αιτιολογούνται αποτελεσματικά από τις υπάρχουσες αρχές καθορισμού της συμπεριφοράς;
• Επίλογος: Η πειραματική ανάλυση και η επιστημονική ερμηνεία της «ψυχοπαθολογίας»