Κωδικός Μαθήματος: 6257
Διδάσκων καθηγητής: Ρόμπερτ Μέλλον, Καθηγητής
Μάθημα: Υποχρεωτικό
Εξάμηνο:  Γ'
Προαπαιτούμενα: Κανένα
Προτεινόμενο διδακτικό σύγγραμα:
Βιβλίο [41959738]: Ψυχολογία της συμπεριφοράς, Ρόμπερτ Μέλλον

Το μάθημα είναι το πρώτο μιας σειράς 4 μαθημάτων (6257, 6258, 6239 & 6238) που εισάγουν την φιλοσοφία του θεμελιώδους συμπεριφορισμού, την πειραματική ανάλυση της συμπεριφοράς και τις εφαρμογές αυτής της επιστήμης στην ψυχοθεραπεία, στην εκπαίδευση και στη δημόσια πολιτική. Σε αντίθεση με τις δεσπόζουσες προσεγγίσεις στην ψυχολογία, οι οποίες αιτιολογούν την συμπεριφορά αναφορικά με μεταφυσικά γεγονότα του νου, της ψυχής της προσωπικότητας κτλ., στη συμπεριφοριστική προσέγγιση ερμηνεύουμε την προέλευση όλων των ψυχολογικών φαινομένων (π.χ. αντίληψη, σκέψη, λύση προβλημάτων, ψυχοπαθολογία) μέσω της ανάλυσης της μακροπρόθεσμης σχέσης του ατόμου με τα γεγονότα του φυσικού κόσμου. Έτσι, το μάθημα αυτό εισάγει την ψυχολογία ως μια θετική επιστήμη, απόλυτα συνυφασμένη με την εξελικτική βιολογία. Η ερμηνεία της προέλευσης των ψυχολογικών φαινομένων βασίζεται σε αρχές καθορισμού της συμπεριφοράς, αρχές πειραματικής προέλευσης οι οποίες έχουν βρεθεί να ισχύουν ανεξάρτητα από το χαρακτηριστικά όπως το φύλο, η ηλικία, το επίπεδο εκπαίδευσης, ή ακόμα το βιολογικό είδος του ατόμου. Επομένως, οι αρχές αυτές αποδεικνύεται να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμες στους φοιτητές ψυχολογίας, αφού εκπαιδεύονται στην ερμηνεία και την αιτιολόγηση μιας πληθώρας συμπεριφορών, σκέψεων και συναισθημάτων που χαρακτηρίζουν την καθημερινή ζωή του ανθρώπου. Επιπρόσθετα, εκπαιδεύονται σε παρεμβάσεις ρύθμισης των κατάλληλων συνθηκών, που βοηθούν στην αλλαγή των μη επιθυμητών ψυχολογικών καταστάσεων.  

Θεματικές ενότητες:

  • Ο πραγματισμός και ο θεμελιώδης συμπεριφορισμός ως εναλλακτικός τρόπος στην ψυχολογική ουσιαστικοποίηση.
  • Συμπεριφοριστική μεθοδολογία: Η επιστημονική παρατήρηση, η πειραματική ανάλυση και τέλος η εκτεταμένη ατομική ανάλυση ως εναλλακτική στην στατιστική - ομαδική μέθοδο.
  • Η κοινή, λανθασμένη παρουσίαση του συμπεριφορισμού ως ψυχολογία «ερεθίσματος - αντίδρασης», «μαύρου κουτιού» και «tabula rasa».
  • Η πειραματική ανάλυση και η ψυχολογική ερμηνεία πειραματικών φαινομένων.
  • Η προκαλούμενη συμπεριφορά: Η φύση της, οι εξαρτημένες μεταβλητές και οι πρώτες αρχές καθορισμού της.
  • Τα εξαρτημένα αντανακλαστικά και η το ατομικό ιστορικό συσχέτισης ερεθισμάτων.
  • Η γενίκευση και αποδυνάμωση των εξαρτημένων αντανακλαστικών, η δημιουργία συγκεκριμένων αντανακλαστικών και αντανακλαστικών της δεύτερης τάξης.
  • Πολύπλοκα ιστορικά συσχέτισης ερεθισμάτων που ευνοούν ή αναστέλλουν την απόκτηση εξαρτημένων αντανακλαστικών.
  • Τα συναισθήματα, η σεξουαλική διέγερση και άλλες εξαρτημένες αντιδράσεις στην ψυχοπαθολογία και στην ψυχοθεραπεία.
  • Η διάκριση μεταξύ της πρόκλησης αντιδράσεων και της εκδήλωσης των δράσεων.
  • Η συντελεστική συμπεριφορά: Η φύση της, οι εξαρτημένες μεταβλητές και οι πρώτες αρχές καθορισμού της.
  • Η ενίσχυση, η εξάλειψη της ενίσχυσης και η διαμόρφωση δράσεων.
  • Η διαφορική ενίσχυση και εξάλειψη της ενίσχυσης και η διαμόρφωση δράσεων
  • Η συντελεστική γενίκευση ερεθισμάτων και η συντελεστική διάκριση ερεθισμάτων.
  • Η γνώση, η αντίληψη, η προσοχή, η έννοια και η αυτογνωσία ως φαινόμενα συντελεστικής διάκρισης ερεθισμάτων